María López López naceu na aldea de Marzán, en Chave, no concello do Saviñao (Lugo) o 11 de decembro de 1916, filla de Aquilino López González e de Francisca López Vázquez. É a terceira de cinco irmáns: Estrella, Visitación, María, Daniel e Anuncia. Os seus avós eran Pedro López e Andrea González. De moi nova comezou por aprender cancións e coplas que os seus pais sabían.
Aos doce anos de idade ficou orfa de pai, cando este contaba con cincuenta e cinco anos aproximadamente. Principiou a traballar nos labores do campo e tivo que deixar a ilusión da súa vida: ser costureira. Non casou até os vintecatro anos con Xosé Ramón López López, de Vilaesteva, nado o 21 de febreiro de 1913. Ao pouco de casar e vivindo xa nesta última freguesía tiveron as súas dúas únicas fillas: Josefina (1943) e María Lourdes (1946). Cando elas marcharon para Francia a traballar os seus proxenitores seguiron os seus pasos e deixaron a terra galega pola cidade de París: contaba ela con cincuenta anos e o seu esposo con cincuenta e catro.
Logo de moitos sacrificios naceu alí o seu primeiro neto, fillo de Josefina, chamado Tar López López. Cando a súa segunda filla volveu para España, xa casada, tivo tres netos máis: Moisés, Javier e Isabel. Por último nacería en Francia o seu último neto: Francisco, outro descendente de Josefina. En 2002 morreu o seu esposo, en 2003 un xenro, home de Josefina, e por último outra das súas irmás: Visitación (Estrella xa morrera antes nun accidente) ficando tres irmáns aínda vivos.
3/23/2010
3/09/2010
Cantares (157-169)
157.
Todos me din
que me case
coño, carajo,
porque vou vello.
E se a mai
me dera a filla
coño, carajo,
cátate demo!
158.
(Falando das idades dun can:)
De tres anos:
TIS-TIS.
Aos seis:
CAN.
Aos nove:
MORLÁN.
159.
Non te cases solteiriña;
vai llevando así tu vida
que el que se casa se abrasa
y el que se aluga se alquila.
160.
Febreiriño corto
cos teus vinteoito;
se duraras catro máis
non deixabas can nin gato
nin escornas ao carneiro
nin as ovillas ao pigureiro.
161.
María xúriva
cortou un dérigo
cunha cuchíriva
dun zapatérigo.
162.
Palmera, niña Palmera,
Palmera de corazón
que no Campo da Gueiteira
leváronche o teu pimpón.
Leváronche o teu pimpón,
leváronche o teu rapaz;
Palmera, niña Palmera,
Palmera, que triste estás.
163.
Ai Sámbora, ai San Vicente,
as nenas bonitas
hainas en Orense.
164.
O cantar do arrieiro
é un cantar moi baixiño:
canta alá en Rivadavia
e sona n’O Carballiño.
165.
Seca, seca,
pandereta
que che hei dar
unha peseta
e se te secas ben
anque sea dúas tamén.
166.
Paxariño arteiro
fai en xaneiro
e o que ten habilidá
faino en Navidá.
167.
El moreno lo hizo Dios
y lo blanco un platero;
por ser lo que hizo Dios
yo de lo moreno quiero.
168.
Pico, pico,
mazarico,
quen che deu
pico tan largo.
Deumo Dios
e San Pablo
pa picar
o pan do agro.
Piquei e repiquei
e encontrei
un grao de millo
e leveino ao muíño.
O muíño a moer
e os ratiños a comer
e pillei un polo rabo
e leveino ao mercado.
Déronme cen reás por il
e comprei un cabaliño
e víñame enfermo
e morreume
e saqueille a pel
pa fevillas de botós.
E este cuento se acabó.
169.
Aforra, aforra,
que aforrar sempre foi ben
porque o que non aforra
nada ten.
Todos me din
que me case
coño, carajo,
porque vou vello.
E se a mai
me dera a filla
coño, carajo,
cátate demo!
158.
(Falando das idades dun can:)
De tres anos:
TIS-TIS.
Aos seis:
CAN.
Aos nove:
MORLÁN.
159.
Non te cases solteiriña;
vai llevando así tu vida
que el que se casa se abrasa
y el que se aluga se alquila.
160.
Febreiriño corto
cos teus vinteoito;
se duraras catro máis
non deixabas can nin gato
nin escornas ao carneiro
nin as ovillas ao pigureiro.
161.
María xúriva
cortou un dérigo
cunha cuchíriva
dun zapatérigo.
162.
Palmera, niña Palmera,
Palmera de corazón
que no Campo da Gueiteira
leváronche o teu pimpón.
Leváronche o teu pimpón,
leváronche o teu rapaz;
Palmera, niña Palmera,
Palmera, que triste estás.
163.
Ai Sámbora, ai San Vicente,
as nenas bonitas
hainas en Orense.
164.
O cantar do arrieiro
é un cantar moi baixiño:
canta alá en Rivadavia
e sona n’O Carballiño.
165.
Seca, seca,
pandereta
que che hei dar
unha peseta
e se te secas ben
anque sea dúas tamén.
166.
Paxariño arteiro
fai en xaneiro
e o que ten habilidá
faino en Navidá.
167.
El moreno lo hizo Dios
y lo blanco un platero;
por ser lo que hizo Dios
yo de lo moreno quiero.
168.
Pico, pico,
mazarico,
quen che deu
pico tan largo.
Deumo Dios
e San Pablo
pa picar
o pan do agro.
Piquei e repiquei
e encontrei
un grao de millo
e leveino ao muíño.
O muíño a moer
e os ratiños a comer
e pillei un polo rabo
e leveino ao mercado.
Déronme cen reás por il
e comprei un cabaliño
e víñame enfermo
e morreume
e saqueille a pel
pa fevillas de botós.
E este cuento se acabó.
169.
Aforra, aforra,
que aforrar sempre foi ben
porque o que non aforra
nada ten.
Cantares (136-156)
136.
Santa Lucía
tres fillas tiña:
unha urdía
i a outra tecía
i a outra sacaba
as belides
a quen as tiña.
137.
Caballería es al oro,
infantería a la plata;
cazadores sin pistolo
ser moneda que no pasa.
138.
Málaga tiene la fama
del vino y del aguardiente,
de las mujeres bonitas
y de los hombres valientes.
139.
Home grande,
ponte na viña,
anque non caves
fas cuadrilla!
140.
Señor mío Jesucristo,
dueño de mi corazón,
perdóname mis pecados
que Usted sabe los que son.
141.
Virgencita del Pilar,
Madre del Cielo y la Tierra,
de ti deseo saber
por qué ha empezado esta guerra.
142.
Zaragoza está en un llano;
La torre nueva en el medio
y la Virgen del Pilar
a la orilla del Ebro.
143.
Coidar o hongo,
coidar o hongo
que é bon:
Cura dolor de cabeza,
reuma, hígado e riñón.
144.
Y a mi no me importa
que pongan tocino;
de puesta la mesa
venga pan y vino,
noces y avellanas
e peras ben grandes,
rosquillas e dulces
e un queixo dos grandes.
145.
Palomita, Palomita,
si te gusto has de tener
un poquito de paciencia,
Palomita,
a que muera mi mujer.
146.
María Antonia
rabo de pega
tiza o lume
e non queime-la leña.
147.
Mala morte mate a morte
que mi caballo mató;
que si no fuera la muerte
caballo tenía yo.
148.
Pinta matanzas confusos
las cuevas de Villamar;
el dino de la lechura
no le he podido pintar.
149.
San Antonio verdadeiro
dezasete de Janeiro
pero a festa non lla fan
hata o trece de San Xoán.
150.
Arriba pandeiro roto
e abaixo manta mollada
onde se sentan os nenos
as nenas non valen nada.
151.
Arriba pandeiro roto
e abaixo manta mollada
onde se sentan as nenas
os nenos non valen nada.
152.
Canta moucho, canta moucho,
canta moucho naquil souto;
coitadito do que espera
polo que está nas mans doutro.
153.
Canta rola, canta rola,
canta rola naquil souto;
coitadito do que espera
polo que está nas mans doutro.
154.
Errearrá
pariu a marrá.
Erreorrú
pariu polo cú.
155.
Santa Lilaina
pariu por un dedo;
parir pariu
pero eu non o creo.
156.
Santa Lilaina
pariu por un dedo;
verdade seraia
pero eu non o creo.
Santa Lucía
tres fillas tiña:
unha urdía
i a outra tecía
i a outra sacaba
as belides
a quen as tiña.
137.
Caballería es al oro,
infantería a la plata;
cazadores sin pistolo
ser moneda que no pasa.
138.
Málaga tiene la fama
del vino y del aguardiente,
de las mujeres bonitas
y de los hombres valientes.
139.
Home grande,
ponte na viña,
anque non caves
fas cuadrilla!
140.
Señor mío Jesucristo,
dueño de mi corazón,
perdóname mis pecados
que Usted sabe los que son.
141.
Virgencita del Pilar,
Madre del Cielo y la Tierra,
de ti deseo saber
por qué ha empezado esta guerra.
142.
Zaragoza está en un llano;
La torre nueva en el medio
y la Virgen del Pilar
a la orilla del Ebro.
143.
Coidar o hongo,
coidar o hongo
que é bon:
Cura dolor de cabeza,
reuma, hígado e riñón.
144.
Y a mi no me importa
que pongan tocino;
de puesta la mesa
venga pan y vino,
noces y avellanas
e peras ben grandes,
rosquillas e dulces
e un queixo dos grandes.
145.
Palomita, Palomita,
si te gusto has de tener
un poquito de paciencia,
Palomita,
a que muera mi mujer.
146.
María Antonia
rabo de pega
tiza o lume
e non queime-la leña.
147.
Mala morte mate a morte
que mi caballo mató;
que si no fuera la muerte
caballo tenía yo.
148.
Pinta matanzas confusos
las cuevas de Villamar;
el dino de la lechura
no le he podido pintar.
149.
San Antonio verdadeiro
dezasete de Janeiro
pero a festa non lla fan
hata o trece de San Xoán.
150.
Arriba pandeiro roto
e abaixo manta mollada
onde se sentan os nenos
as nenas non valen nada.
151.
Arriba pandeiro roto
e abaixo manta mollada
onde se sentan as nenas
os nenos non valen nada.
152.
Canta moucho, canta moucho,
canta moucho naquil souto;
coitadito do que espera
polo que está nas mans doutro.
153.
Canta rola, canta rola,
canta rola naquil souto;
coitadito do que espera
polo que está nas mans doutro.
154.
Errearrá
pariu a marrá.
Erreorrú
pariu polo cú.
155.
Santa Lilaina
pariu por un dedo;
parir pariu
pero eu non o creo.
156.
Santa Lilaina
pariu por un dedo;
verdade seraia
pero eu non o creo.
Subscrever:
Mensagens (Atom)
